Hotuba Ya Mkuu Wa Mkoa Wa Tanga Mheshimiwa Chiku A.S. Gallawa Katika Ufunguzi Wa Mkutano Wa Lishe Wa Wilaya Za Mkoa Wa Tanga Katika Ukumbi Wa Mikutano Wa Halmashauri Ya Jiji Tanga Tarehe 14 Julai, 2014

HOTUBA YA MKUU WA MKOA WA TANGA

MHESHIMIWA CHIKU A.S. GALLAWA

KATIKA UFUNGUZI WA MKUTANO WA

LISHE WA WILAYA  ZA MKOA WA TANGA

KATIKA UKUMBI WA MIKUTANO WA HALMASHAURI

YA JIJI TANGA TAREHE 14 JULAI, 2014

·        Ndugu Naibu Katibu Mkuu Afya – TAMISEMI,

·        Waheshimiwa Wakuu wa Wilaya,

·        Ndugu Katibu Tawala wa Mkoa,

·        Ndugu Mganga Mkuu wa Mkoa,

·        Waheshimiwa Wenyeviti wa Halmashauri,

·        Wakurugenzi wa Halmashauri,

·        Ndugu Mkurugenzi wa World Education/Pamoja Tuwalee,

·        Ndugu Mkurugenzi wa Taasisi ya Chakula na Lishe Tanzania na Mwakilishi wa Wizara ya Afya na Ustawi wa Jamii,

·        Mabibi na Mabwana,

·        Wanahabari,

Kwanza, napenda kulishukuru Shirika la World Education Inc. (WEI) linalotekeleza Mpango wa Pamoja Tuwalee Kanda ya Kaskazini na waandaaji wengine wa mkutano huu kwa kunipa heshima ya kuwa mgeni rasmi kwenye ufunguaji.  Nikiwa mmoja wa wadau wakubwa wa masuala ya Lishe, na hasa Lishe kwa Watoto na kina Mama, ninafarijika sana kujumuika na viongozi wa Halmashauri za Mkoa wa Tanga kuzungumzia  umuhimu  wa Lishe, hasa kwa watoto na kina Mama.

Pili, natambua kwamba warsha hii isingeweza kufanyika bila ya Shirika la Misaada la Marekani la USAID na Mpango wa Dharura wa Rais wa Marekani wa Kupunguza Makali ya UKIMWI (PEPFAR). Kwa hiyo, napenda kuwashukuru wafadhili wetu na wale wote waliofanikisha warsha hii kwa njia moja ama nyingine.

Tatu, Jambo la muhimu zaidi katika warsha hii ni uwepo wa Naibu Katibu Mkuu Afya-TAMISEMI, viongozi wa mkoa, wilaya na Halmashauri zote za Tanga kwa  nia ya kujikumbusha Sera, Miongozo na Mikakati ya  serikali juu ya Lishe na umuhimu wa kuingiza maswala ya Lishe katika Mipango na Bajeti za kila mwaka za Halmashauri. Napenda kuupongeza kwa dhati kabisa Mpango wa Pamoja Tuwalee Kanda ya Kaskazini kwa kuandaa mkutano huu.  Tunawashukuru Sana.

Ndugu washiriki

Nimeelezwa kwamba, shirika la WEI linatekeleza afua (interventions) za kitaifa za kukabiliana na tatizo kubwa la utapiamlo, hasa utapiamlo wa udumavu unaoathiri zaidi ya asilimia 42% ya watoto walio chini ya umri wa miaka mitano Tanzania. Mpaka sasa WEI kwa ushirikiano na Halmashauri husika na Asasi 5 za Mkoa wa Tanga (PASADIT, AFRIWAG, Muheza Hospice Care, TEWOREC na TALISDA) zilizopewa dhamana ya kutekeleza Mpango wa Pamoja Tuwalee, limetekeleza zoezi la Upimaji Afya ya Watoto Shuleni na zoezi la Upimaji Hali ya Lishe kwa Watoto ndani ya Jamii katika Halmashauri 9 za Mkoa wa Tanga, ukiacha  wilaya za Kilindi na Mkinga. 

Aidha, matokeo ya Upimaji Afya za watoto Shuleni na matokeo ya Upimaji Hali ya Lishe kwa watoto ndani ya Jamii yalitolewa katika Mikutano iliyoshirikisha Uongozi wa Halmashauri husika na washiriki wakuu wa mazoezi haya. Dhumuni kubwa la kushirikishana matokeo haya ni kuifanya Halmashauri iwe na umiliki wa zoezi na matokeo yake, na kutafuta mbinu endelevu katika kuyatatua matatizo yaliyobainishwa kwa kuhusisha Wadau muhimu wa Watoto na kwa kutumia raslimali zilizopo ndani ya jamii.

Ndugu washiriki

Viwango vya utapiamlo kwa watoto chini ya umri wa miaka mitano vinavyotokana na Lishe Duni katika Mkoa wa Tanga ukilinganisha na viwango vya kitaifa vinaonyesha kwamba:

—  Upungufu wa Wekundu wa Damu Kitaifa ni asilimia 58% na Tanga ni asilimia 53%  

—  Udumavu Kitaifa ni 42% na Tanga ni 49%  

Viwango vya utapiamlo kwa kina mama katika umri wa kuzaa (miaka 15- 49) vinavyotokana na Lishe Duni ukilinganisha na viwango vya kitaifa ni:

—  Upungufu wa Wekundu wa Damu kitaifa ni 40% na Tanga ni 35%  

Ndugu washiriki

Ni dhahiri kwamba Halmashauri zote zinapaswa kuyapa kipaumbele maswala ya Lishe  ili kukabiliana na tatizo hili kubwa la kitaifa. Hivyo basi, mkutano huu hauna budi kujadili na kuazimia kwa pamoja namna ya kuboresha masuala ya Lishe katika Halmashauri zote 11 za Mkoa wa Tanga. 

Pamoja na  kukumbushana Sera, Mikakati na Miongozi ya Kitaifa na afua za Lishe, mkutano huu pia utajadili mpango wa uundaji/uhuishwaji wa Kamati za Lishe za Halmashauri pamoja na uanzishwaji wa Dawati la Lishe katika Halmashauri zetu. Pia mkutano huu utajadili na kuandaa Mikakati na mipango ya kuboresha utendaji wa Kamati za Lishe za Halmashauri na uanzishwaji wa madawati ya lishe katika vituo vya tiba.  Naomba mkumbuke kwamba tunafanya haya yote ili kusaidia juhudi za Serikali za kupunguza viwango vya Utapiamlo katika Mkoa wetu wa Tanga.

Ndugu washiriki,

Nimeelezwa kwamba WEI inashirikiana na TFNC na serikali ya mkoa wa Tanga kufanya zoezi la Lishe kwa Halmashauri zote 11 ili kusaidia juhudi za kupunguza viwango vya Utapiamlo katika mkoa wetu. Zoezi hili litaanza na uundaji wa Kamati za Lishe za Wilaya na uanzishaji wa Dawati la Lishe katika Halmashauri zetu.

Kwa mujibu wa sera yetu ya ugatuzi wa madaraka ya mwaka 1998, ninyi Halmashauri ndiyo watekelezaji wa Sheria, Sera, Miongozo na Mikakati ya Kitaifa ya kuyasaidia makundi yaliyo katika hali hatarishi, wakiwamo Watoto na Kinamama, hasa wakati wa ujauzito.

Kwa hiyo basi, mkutano huu ni muhimu sana katika kusukuma mbele jitihada za Serikali, siyo tu kuwasaidia Watoto na kina Mama kupata haki yao ya kupatiwa Lishe nzuri, bali pia kusaidia serikali katika kupunguza viwango vya utapiamlo na vifo kwa watoto na kina mama, hasa wakati wa kujifungua.

Ndugu washiriki,

Nimefarijika zaidi kusikia kwamba pia mtajadili Mkakati wa Taifa wa Lishe uliozinduliwa na Mheshimiwa Waziri Mkuu kule Musoma mnamo tarehe 21 Septemba, 2011. Kupitia Mkakati huu, Wakurugenzi wa Halmashauri wanalazimika kuhakikisha uingizwaji wa maswala ya Lishe katika Mipango ya kila mwaka ya Halmashauri zao na kusimamia utekelezaji wake na kutoa taarifa za utekelezaji wake TAMISEMI na Wakuu wa Mikoa kutoa taarifa kila robo kwa Waziri Mkuu. Kama nilivyosema awali, nyie Halmashauri ndio watekelezaji wa majukumu haya ya serikali katika Mkakati wa Taifa wa Lishe.          

  

Ndugu washiriki,

Sasa niulize, ni Halmashauri ngapi hapa zimetekeleza Mkakati wa Taifa wa Lishe kwa kuhakikisha Idara za Mipango, Afya, Kilimo, Mifugo na Uvuvi, Maendeleo ya Jamii, na Elimu zinapanga bajeti na kutekeleza  miradi ya Lishe. Je, ni Halmashauri ngapi hapa zina Mpango Kazi wa Lishe kwa mwaka huu wa fedha? Inawezekana uelewa wa Mkakati wa Taifa wa Lishe ulikuwa bado haujaeleweka ama haujawafikia. Lakini leo mtauelewa kwa undani ikiwemo mambo mnayoelekezwa kufanya. 

Ni mategemeo yangu kwamba baada ya mkutano huu, Idara zote zilizoelekezwa kuingiza maswala ya Lishe kwenye bajeti zao zitafanya hivyo na taarifa za utekelezaji zitatolewa kwa sehemu zote husika. Ni mategemeo yangu pia kwamba, viwango vya vifo kwa watoto na kina mama vitapungua katika halmashauri zetu badala ya kuongezeka.

Ndugu washiriki,

Mkitimiza haya yaliyomo katika Mkakati wa Taifa wa Lishe, mtakuwa si tu kwamba mnajenga ustawi na kuokoa maisha ya watoto na kina mama, bali pia mnachangia katika juhudi za serikali kufikia malengo ya Milenia na kuondoa umaskini kama ilivyoainishwa katika MKUKUTA na Visheni ya Taifa 2025. 

Ndugu washiriki,

Pamoja na hayo, ninaomba tuzingatie suala moja muhimu. Ninapenda sote tuelewe kwamba mazingira yanayosababisha utapiamlo na hata vifo kwa watoto na kina mama, hayaondoi ubinadamu wa watoto na kina mama hawa.  Naamini kabisa kwamba wenzetu wahisani wanasukumwa kutupatia misaada kwa moyo wa ubinadamu katika kusaidia watoto na kina mama kama ilivyo kwetu sote. 

Tukiwa na mtazamo huu, tutajenga imani kwamba pamoja na ukweli kwamba idadi ya watoto na kina mama wanaofikiwa kwa huduma zetu inaongezeka, haibaki kuwa takwimu tu katika kumbukumbu zetu, iwe kwa hawa wahisani au kwetu sisi wenyewe. Kila huduma inayotolewa ina nafasi yake katika kuwaondolea mazingira magumu na hatarishi na ninaamini umuhimu huu unatambuliwa, hata na mtoto na mama mwenyewe.

Ndugu washiriki,

Napenda kumalizia kwa kuwashukuru tena watekelezaji wa Mpango wa Pamoja Tuwalee na Viongozi wote wa Mkoa kwa kufanikisha Mkutano huu. Wote tunaoguswa na masuala ya Lishe tuhakikishe Sera, Mikakati na Miongozo ya kitaifa juu ya Lishe  na Ustawi wa watoto na kina mama inatekelezwa ipasavyo.

Baada ya kusema haya, sasa natamka kwamba warsha hii imefunguliwa rasmi.

ASANTENI SANA KWA KUNISIKILIZA